تحلیل حجت الاسلام میرباقری در برنامه دیروز، امروز، فردا

ریشه فتنه گذشته، درگیری سکولارهای مسلمان و طرفداران مدرنیته اسلامی باجریان تمدن اسلامی بود

استاد میرباقری پیرامون انتخابات دهم ریاست جمهوری و فتنه پیرامونی آن عنوان داشتند که اگر تحلیل کلان و فرهنگی از حوادث سال گذشته داشته باشیم ریشه درگیری را در شکاف ایدئولوژیک بین سه جریان فکری-سیاسی سکولاریستهای مسلمان، مدرنیته اسلامی و تمدن اسلامی می بینیم.

به گزارش رجانیوز، حجت الاسلام سید محمد مهدی میرباقری-مسئول فرهنگستان علوم اسلامی- هفته گذشته با حضور در برنامه دیروز، امروز، فردا به گفتگو پیرامون امام و تحلیل انقلاب اسلامی پرداختند.در ابتدا ایشان با شروع از مقایسه انقلاب اسلامی با رنسانس فرمودند:

از پنج قرن گذشته به این طرف در برابر رنسانس هیچ انقلاب جدی دیگری به غیر از انقلاب اسلامی به وجود نیامده است.رنسانس به عنوان انقلاب روشنگری به سرعت از مرزهای غرب گذشت و مدعی جهانی سازی سکولاریزم شد.در برابر رنسانس، انقلاب اسلامی از شرق آغاز شد و در اولین قدم کمونیسم را فتح کرد و فروپاشی شوروی اوج این فتح است و در ادامه نیز وارد برخورد تمدنی با مدرنیته و جریان پس از رنسانس شده است.

اگر تحلیل درستی از ریشه‌های انقلاب نداشته باشیم نمیتوانیم درک کنیم که چرا همراهی با انقلاب و آرمانهای امام سخت و دشوار است.امام در روزهای آغازین نهضت به همراهان فرموده بودند که ما به دنبال سه آرمان هستیم که یکی حکومت دینی در کشور است و دو آرمان دیگر نیز ایجاد بیداری و احیای هویت جهان اسلام و ایجاد عدالت خواهی معنوی بر محور توحید در جهان است.

امام به سرعت به آرمانهای خود نزدیک شدند و در کمترین زمان دولت را تشکیل دادند و جریانهای داخلی را هدایت و برخی را مهار نمودند و نظام مورد نظرشان را با مشارکت ملت ایجاد نمودند که همان نظام جمهوری اسلامی باشد و جریانات نیز مقاومتهای بسیاری داشتند.در ادامه با تسخیر لانه جاسوسی و خروج انقلاب از مرزهای ایران موفق شدند که انقلاب را تبدیل به حقیقتی جهانی نمایند.با فروپاشی شوروی و خروج پرچم عدالت خواهی از دست مارکسیستها گامی دیگر برداشته شد.در طول هشت سال جنگ تحمیلی نیز که امام آن را تبدیل به جنگ ایمان و کفر نمودند علاوه بر پرورش نیروی انسانی، موفق شدند فرهنگ داخلی را تثبیت و با مقاومت، ایمانی برای بیداری معنوی در جهان ایجاد نمایند.

در ادامه استاد میرباقری با قرائت بخشهایی از پیام حضرت امام خطاب به آسیب دیدگان جنگ تحمیلی که در دوم فروردین سال شصت و هشت صادر شده بود، اشاره نمودند که آرمان این انقلاب مبارزه در عرصه جهانی با استکبار و جریان تجدد بوده است که حتی تا آخرین روزهای حیات امام نیز به طور صریح و قاطع بیان شده است.

جملات امام در پایان جنگ شاهد این مدعاست که امام یک لحظه هم از جنگ پشیمان نیستند و میفرمایند که دفاع هشت ساله ما بیداری مردم آفریقا و اروپا و فتح فلسطین را در پی خواهد داشت.

ایشان اظهار داشتند که جریانهای مختلف با پیشفرضهای خود به بیانات امام میپردازند و چالشهای امروز جریانهای سیاسی نیز چالش فکری است که به علاوه مسائل شخصی و روحی تبدیل به اختلاف در موضعگیری شده است.

رئیسفرهنگستان علوم اسلامی، انقلاب اسلامی را انقلابی ذاتاً اسلامی دانستند و بیان داشتند که انقلاب اسلامی، انقلابی طبقاتی یا دموکراتیک نبود که امام آن را به نفع اسلام مصادره کرده باشد.انقلاب اسلامی دارای ظرفیت جهانی شدن است ولی عدهای از ابتدا با صدور انقلاب مخالف بودند و علت آن نیز نداشتن درک درست از آرمان امام و انقلاب اسلامی بود.اما امام نشان داد که انقلاب این ظرفیت را داراست و به سرعت از مرزها خارج شد.

اگر انقلاب اسلامی را مدعی جهانی شدن و فتح قلل جهانی بدانیم، بیتردید صفآرایی گستردهای در برابر آن شکل خواهد گرفت و این صفآرایی امروز اتفاق افتاده است.بنابراین اصلیترین چالش انقلاب اسلامی تقابل با تمدن مدرن با داعیه جهانی شدن است و بزرگترین بحران جهان اسلام نیز سکولاریزم است.

این استاد حوزه علمیه سکولاریزم را ایده و شعار اصلی غرب عنوان کردند که میخواهد عرصه حیات اجتماعی بشر را بدون دخالت وحی و انبیاء اداره نماید.پس پایگاه فتنه در جهان اسلام جریان مدرنیته است و برای یکبار جهان اسلام باید حساب خود را با این جریان تمدنی صاف کند. این درگیری یک منازعه جهانی بین تمدن اسلام و تمدن غربی است و روشن است که همانند نفوذ ما در دل دنیای غرب با صدور انقلاب و رشد اسلام خواهی در اروپا، غرب نیز در درون دنیای اسلام نفوذ کرده و جریان سازی و شبکه سازی کرده است.گرایشهای مختلف در دنیای اسلام نیز تحت تاثیر همین تقابل و درگیری شکل گرفته اند.

ایشان اظهار داشتند که غرب به دنبال مدیریت ایدئولوژیک جهان است و تلاش میکند تا اسلام را تبدیل به خرده فرهنگ کند و نامه شصت تن از استادان دانشگاههای آمریکا پس از یازده سپتامبر به رئیس جمهور وقت آمریکا گواهی بر این مدعاست.در طرف مقابل امام نیز جنگ را جنگ کفر و ایمان و جنگ فقر و غنا نمودند و فرمودند جنگ ما تا اهتزاز پرچم اشهد انّ لا اله الا الله و اشهد انّ محمّد رسول الله بر فراز قلل رفیع جهانی ادامه دارد و این دو بیان به طور واضح نشان میدهد که دو جریان کاملاً متضاد در عرصه جهانی وجود دارد.

استاد میرباقری درباره نفوذ غرب در دنیای اسلام فرمودند که غرب نفوذ داشته اما نه نفوذ و یارگیری سیاسی.چون ادعا و اثبات یارگیری سیاسی مشکل است ولی جریان سازی فکری و فرهنگی داشته و سابقه آن هم به دو قرن پیش بازمیگردد.وقتی عقلانیت تخصصی غرب به عنوان تنها راه توسعه و رسیدن به سعادت معرفی میشود و آن عقلانیت در داخل دنیای اسلام مبنای مدیریت قرار میگیرد، در واقع در حال نهادینه سازی تمدن غربی در جهان اسلام هستند.این نفوذ در حال شفاف شدن است و درک این خطر نیز به تبع انقلاب اسلامی ایجاد شده است.

مسئول فرهنگستان علوم اسامی در ادامه به طبقه بندی جریانات حاضر در بدنه دنیای اسلام پرداختند و گفتند که سه جریان در دنیای اسلام وجود دارد که اینها در تقابل اسلام و غرب به صورت تدریجی و آرام شکل گرفتهاند.طرفداران این جریانات نیز همگی مسلمان هستند، نماز میخوانند و محکوم به اسلاماند، اما قرائتهای متفاوتی از اسلام، غرب و انقلاب اسلامی دارند.

این سه جریان که عبارتند از؛ سکولاریستهای مسلمان، مدرنیته اسلامی و تمدن اسلامی علاوه بر سه حوزه ذکر شده در شیوهها و الگوی اداره حکومت و دولت نیز تفاوتهای اساسی دارند.ایشان اشاره کردند که این سه جریان فکری در کشور ما نیز حضور دارند و ریشه اختلافات سیاسی نیز به درگیری فکری این سه بازمیگردد.

استاد میرباقری سکولاریستهای مسلمان را جریانی دانستند که اسلام را خرده فرهنگ میداند و برای آن ظرفیت جهانی شدن قائل نیست و این را با صدای بلند اعلام میکند و در برابر غرب کاملاً منفعل است.

جریان مدرنیته اسلامی هم همچنان به دنبال ژاپن اسلامی و مالزی دوم است و احساس میکند که نسبت به آنها عقب مانده است.اما طرفداران تمدن اسلامی به دنبال تغییر کل نظام جهانی هستند و میخواهند به سمت عصر ظهور حرکت کنند.

این استاد حوزه علمیه هر دو جریان سکولاریستهای مسلمان و مدرنیته اسلامی را به عنوان مسلمانان میانه رو و سازشکار نام بردند و اظهار داشتند با وجود تحلیلهای مختلفی که هر یک از این دو گروه سازشکار از انقلاب و اسلام دارند اما در راهکارهای اداره کشور به یک نقطه میرسند.

کسانی که کشور را در دورههای بازسازی و اصلاحات مدیریت کردند همگی از سکولاریستهای مسلمان نبودند اما چون به دنبال تغییر موازنه جهانی و ایجاد حکومت جهانی اسلام نبودند به راه دیگری رفتند و عملاً به سازوکارهای مدیریتی غرب نزدیک شدند.

در دوره بازسازی شیوه برنامهریزی اقتصاد محور و بر مبنای اقتصاد لیبرالی بود.هر چند با ورود این برنامه کشور به شدت تحت تاثیر قرار گرفت و این به قدرت انقلاب اسلامی بازمیگردد، الحمدلله نتوانستند در این دوره اقتصاد لیبرالیستی را به طور کامل محقق کنند و ما این را علامت رشد انقلاب میدانیم.

در دوره اصلاحات نیز محور توسعه سیاسی را لیبرال دموکراسی قرار دادند و از همان ابتدا نیز زمزمه تغییر قانون اساسی و حذف ولایت فقیه مطرح شد.

ایشان در ادامه افزودند: در حال حاضر ما با دو مشکل جدی روبرو هستیم.اول اینکه چارچوب روشنی برای تشخیص جریانهای طرفدار اسلام انقلابی و اسلام سازشکار از هم در دست نداریم و دیگر اینکه باید از مرز عقلانیت غرب عبور کنیم.

استاد میرباقری پیرامون انتخابات دهم ریاست جمهوری و فتنه پیرامونی آن عنوان داشتند که اگر تحلیل کلان و فرهنگی از حوادث سال گذشته داشته باشیم ریشه درگیری را در شکاف ایدئولوژیک بین همین سه جریان فکری سیاسی کشور می بینیم.

ایشان با قرائت بخشهای مربوط به آقای هاشمی در خطبه تاریخی رهبر معظم انقلاب در خرداد ماه 88، ریشه اختلاف را فکری و در موارد سه گانه مورد اختلاف ایشان و آقای هاشمی در موضوعات سیاست خارجی، عدالت اجتماعی و فرهنگ دانستند.ایشان این اختلاف را ریشه درگیریهای انتخاباتی عنوان داشتند.

ریاست فرهنگستان علوم اسلامی در پاسخ به این سوال که آیا تغییر رویکرد پس از تیر 84 را در مسیر انقلاب اسلامی میدانید، اظهار داشتند که در جهتگیریها و در مقیاس توسعه آری، اما در برنامههای کلان و خرد نه.و این هماهنگ نبودن نیز به موانع پیشروی انقلاب بازمیگردد.چرا که ما عقلانیت خود را تولید نکردهایم و این بزرگترین چالش پیشروی انقلاب اسلامی است.

ایشان در ادامه برای هر سه جریان سکولارهای مسلمان، طرفداران مدرنیته اسلامی و جریان تمدن اسلامی حق حیات سیاسی قائل شدند و اظهار داشتند که انقلاب در حال پیشروی است و از عقلانیت غرب عبور خواهد کرد و به دنبال این پیشروی بخش اصلی جریان مدرنیته اسلامی و برخی از طرفداران سکولارهای مسلمان نیز به جریان تمدن اسلامی خواهند پیوست.

ایشان نهضت علمی فراگیر و انقلاب فرهنگی را راهکار و مسیر آینده انقلاب اسلامی دانستند و فرمودند که بومیسازی علم غربی از رسیدن به قلههای آن میگذرد که مسیری صعبالعبور و سخت است و در این راه عموم دانشگاهیان و حوزویان همراه انقلاب خواهند بود.

نکته جالب توجهی که در بخشی از صحبتهای استاد میرباقری بیان شد تفکیک بین عناصر قانونشکن از جریانات فکری سیاسی بود.ایشان اظهار داشتند که برای عناصر قانون شکن فضایی برای مشارکت و حضور در رقابتهای بعدی نیست ولی جریانات فکری مانند جریان مدرنیته اسلامی باید فضا داشته باشند و مردم نیز حق انتخاب بین این جریانات را داشته باشند اما در فضایی شفاف و با روشن بودن مرز فکری آنها نسبت به اسلام، انقلاب و غرب.

ایشان جریانهای سکولارهای مسلمان و مدرنیته اسلامی را منطبق با خط اصیل امام و انقلاب ندانستند اما راه حل رفع نزاعهای درون کشور را نیز برخورد با اقتدار سیاسی ندانستند.

استاد میرباقری فرمودند:من معتقدم که انقلاب اسلامی قدرت بقا و ظرفیت جهانی شدن را دارد و به تبع قدرت عبور از این چالش فکری را نیز داراست.نباید فرض کنیم که انقلاب قدرت حل و فصل فرهنگی این شکاف ایدئولوژیک را ندارد.بر عکس انقلاب در این زمینه توانمند است و راه حل آن نیز انقلاب فرهنگی است.

ایشان شروع انقلاب فرهنگی را از نقد علوم انسانی دانسته و گفتند وقتی ما مفاهیم و نظریات سکولار را عریان و بدون نقد در دانشگاهها تدریس میکنیم، طبیعی است که این اتفاقات و درگیری‌ها رخ خواهد داد.

استاد میرباقری انقلاب فرهنگی را درگیرشدن با عقلانیت مدرن دانسته و شروع آن را از نقد علوم انسانی غرب عنوان کردند.ایشان با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب پس از انتخابات عنوان کردند که بیانات رهبری پیرامون علوم انسانی پایگاه مشروعیت غرب را زیر سوال برد.

ریاست فرهنگستان علوم اسلامی در پایان افزودند که انقلاب فرهنگی به معنای تعطیلی دانشگاهها و منزوی شدن اساتید و دانشجویان نیست بلکه معنای آن رسیدن به قلههای علم مدرن و نقد و عبور از آن است و همین دانشگاهیان نیز فرماندهان و افسران انقلاب اسلامی در این نبرد خواهند بود.